Kwaliteitsboom in het kort

Investeren

Het feit dat het binnen het Nederlandse en Vlaamse bosbeheer geen
gewoonte is om kwaliteitshout te produceren heeft een aantal oorzaken:
+    De kosten gaan (ver) voor de baten uit
+    Geen geloof in toekomstige houtmarkt en dus prijs die het kwaliteitshout
      uiteindelijk oplevert
+    Het ingesleten adagium: “iedere Euro die je in het bos investeert is een
      verloren Euro”
+    Vakmanschap en kennis van het vak ‘bosrenterekenen’ (het
      ondernemerschap) zijn verloren gegaan;
+    Geen of slechte administratie waardoor kwaliteit in de bulk verdwijnt.​

Kosten voor baten

De tijd tussen de investering van het opsnoeien en de oogst van de boom is lang. Rekening houdend met rente moet het kwaliteitshout bij kap een meeropbrengst opleveren. Op basis van ervaring kunnen de kosten voor selectie van kwaliteitsbomen op € 5,00 per boom worden gesteld. Onderdeel van de selectie is het opsnoeien tot 2,5 meter en het markeren en registreren van de boom. Het vervolgens opsnoeien tot een hoogte van 9 meter kost € 12,50 per boom. Vanaf circa 45 jaar na het opsnoeien (of op natuurlijke wijze ontstaan van het takvrije stamstuk) heeft de kwaliteitsboom de dimensies dat hij geoogst kan worden. In de onderste 9 meter zit dan 2,5 kubieke meter hout. Met als voorbeeld lariks kan dan een meerwaarde per boom verwacht worden van €  312,50. Daar zijn de kosten voor het selecteren, het opsnoeien, rente (3%) en de duurdere vermarkting van het product dan al vanaf getrokken. Klik hier om de berekening te zien.
 
De kosten gaan dus inderdaad ver voor de baten uit, maar het rendement van de investering is hoog. Let wel dat de meerwaarde per boom uitgaat van het huidige prijspeil. Het rendement is hoger als prijzen stijgen. Normaal gesproken is daar als gevolg van inflatie sprake van.

Toekomstige houtmarkt

Het is helder dat het onduidelijk is welke prijs over 45 jaar verkregen wordt voor de bomen waar nu in wordt geïnvesteerd. Dat zal ook onduidelijk blijven, maar het staat als een paal boven water dat de afgelopen honderden jaren de prijs van kwaliteitshout consequent hoger is dan die van hout van mindere kwaliteit. Om te durven investeren is vakmanschap en ondernemerschap nodig. Juist dat ondernemerschap is verloren gegaan. Waar vroeger het renterekenen tot in het extreme werd doorgevoerd, lijken er nu nog maar weinigen in het bosbeheer te zijn die het kunnen, laat staan toepassen.
 
Om het rendement en de economische betekenis van het bosbeheer te versterken is er vakmanschap en ondernemerschap nodig. Daar horen gecalculeerde risico’s bij.

 

Potenties in Nederland en Vlaanderen

Nederland en Vlaanderen hebben een bosoppervlakte van ruim 500.000 hectare. Als op 60% daarvan, dus op 300.000 hectare, houtproductie een rol speelt, dan kan gesteld worden dat de potentiële meerwaarde van werken met kwaliteitshout voor Nederland en Vlaanderen de volgende is:
 
Uitgangspunten:
+       30 kwaliteitsbomen per hectare
+       Snoei tot 9 meter hoogte na 20 jaar
+       Kap na 65 jaar
+       2,5 kubieke meter kwaliteitshout per boom
+       Meerwaarde per kubieke meter: €  125,00
 
Berekening meerwaarde
30 bomen per hectare betekent dat binnen één omloop 75 kubieke meter kwaliteitshout geoogst kan worden. Met een minimale verwachte meerwaarde per kuub van €  125,00 is dat € 9.375,00 per hectare. Voor 300.000 hectare is de meerwaarde 2,8 miljard Euro. Dat is rekening houdend met de omloop van 65 jaar een bedrag van 43 miljoen Euro per jaar. Per hectare is dat 144,00 euro per jaar.
 
Deze meerwaarde zal op termijn een belangrijke verhoging teweegbrengen van de inkomsten uit bosbeheer. Daarbij moet gedacht worden aan minimaal een verdubbeling van de opbrengsten uit houtoogst.
 
Meerwaarde voor andere bosfuncties
De financiële meerwaarde is te calculeren, maar ook andere bosfuncties profiteren. Het werken met kwaliteitshout biedt de mogelijkheid om de doeldiameters zoals die nu worden gehanteerd te verlaten. De waarde van kwaliteitsboom neemt ook na de 65 jaar die in de calculatie wordt gebruikt nog steeds toe. Enerzijds omdat de inhoud van de stam toeneemt (circa 0,1 kuub per jaar) en anderzijds omdat de waarde toeneemt als gevolg van het feit dat de prijs van het kwaliteitshout stijgt bij grotere dimensies.
Steeds kan dus de overweging worden gemaakt of de boom gekapt wordt. Daarbij kunnen marktfluctuaties een rol spelen, maar kunnen ook afwegingen gemaakt worden met betrekking tot de andere bosfuncties. Recreatief gezien geldt hoe dikker de bomen, des te hoger het bos wordt gewaardeerd. Ook de natuurfunctie profiteert fors van dikkere bomen en ouder bos.
 
Naast de versterking van de andere bosfuncties biedt het werken met kwaliteitshout:
+       Versterking van de onafhankelijkheid van subsidiegelden
+       Kansen voor nieuwe houtverwerkende industrie
+       Werkgelegenheid
+       Kansen voor kostenbeperking bij aanplant
Wilt u zelf renterekenen? Dat is eenvoudig

Renterekenen

+     Bepaal met welke rente u wilt rekenen, bijvoorbeeld 3%
+     Bepaal het aantal jaren waarover u de rente wilt berekenen,
       bijvoorbeeld 60 jaar
+     Bepaal de investering waarover u rente wilt berekenen, bijvoorbeeld
       €  20,00
 
De berekening is: 20 x 1,0360 = € 117,32
 
Bij een rente van 3% gaat een investering in 60 jaar dus bijna 5 keer ‘over de kop’.
 
Tekst berekening:
Bij een Duitse veiling van voornamelijk naaldhout (Jossgrund 2016) zijn in totaal 182 stammen Lariks verkocht. Dit was met name Europese lariks. Van deze stammen zijn er 13 verkocht aan fineerbedrijven. De prijs van deze fineerstammen lag tussen de € 367 en € 759 per kuub, met daarboven nog een uitschieter van 1.105 euro per kuub.
Er waren ook stammen die achteraf wellicht beter niet naar de veiling gebracht hadden moeten worden. 45 stammen brachten minder op dan € 200. De gemiddelde prijs bedroeg € 266 per kuub.
De medewerkers van het Forstambt weten dat de alternatieve prijs bij verkoop aan de weg / in de bulk € 92 per kubieke meter is.
 
Gemiddelde prijs                      €  266,00
Alternatieve prijs                      €    92,00  -
Meerwaarde                              €   174,00
Veiling en transportkosten      €    25,00
Kosten snoei *                           €    26,00  -
Meerwaarde per kuub               €  123,00
 
* De kosten voor het snoeien bij een gemiddelde dbh van 18cm en een kap die plaatsvindt 45 jaar na het snoeien, komen als volgt tot stand:
 
Selecteren en opsnoeien tot 2,5 meter               €  5,00
Snoei van 2,5 tot 9 meter                                      € 12,50  +
Investering snoeien                                                  € 17,50
 
Kosten snoeien na 45 jaar bij 3% rente             € 66,00
 
Kap na 45 jaar bij middendiameter kwaliteitsstam 60 cm (dit is een voorzichtige schatting). De inhoud van de kwaliteitsstam is dan 2,54 kuub.
 
De kosten van het snoeien op het moment van kap bedragen dus
66 / 2,54 = € 26 per kuub