Literatuurstudie bodemdruk

Al langer wordt er nagedacht over hoe de impact van oogstwerkzaamheden op de bosbodem beperkt kan worden. We zien vaak dat insporing en verstoring van het bosbeeld voor de beleving groter zijn dan we zouden willen. Om die impact te beperken wordt binnen het bosbeheer vaak gekozen voor het werken met vaste dunningspaden, maar ook dan wordt nog steeds circa 20% van de bosbodem negatief beïnvloed door de bosexploitatie. We vinden dat percentage te hoog. Daarnaast zijn de rechte dunningspaden niet bevorderlijk voor het natuurlijke bosbeeld.

Zoeken naar oplossingen
In de zoektocht naar oplossingen is de eerste gedachte uitgegaan naar veel kleiner materieel. Op de Zweedse bosbouwbeurs Elmia hebben we uitgekeken naar kleine efficiënte machines om hout met beperkte negatieve invloed op de bodem te kunnen oogsten. Op de Elmia leek bodemdruk echter niet zo’n rol te spelen. De aandacht gaat vooral uit naar groot en efficiënt.

Twee machines hebben ons toch weten te boeien tijdens de Elmia. Het waren de Jarcrac en de en de Swiss tracked forwarder; beide kleine uitrijders op rupsen met een laadvermogen van ca. 4,5 ton. De spoorvorming van deze machines was nauwelijks waarneembaar terwijl kleine uitrijders op wielen een stand verder enkele decimeters in de natte Zweedse bodem sneden. We hebben de Jarcrac binnen twee houtoogsten op proef gehad waarbij de visuele invloed op de bodem gering bleek. Bodemverdichting is daarbij nog niet onderzocht. Nadeel was dat de machine voor de machinist nogal spartaans is en de capaciteit van de kraan beperkt.

Kennis als basis voor innovatie
Al denkend over de juiste manier van bosexploitatie kwam al snel de gedachte naar voren dat het tijd is voor innovatie. De combinatie van harvester en uitrijcombinatie bestaat al weer enkele decennia en er zijn behoorlijk wat nieuwe technieken en materialen die er wellicht voor kunnen zorgen dat de machines lichter en slimmer worden. Misschien is het zelfs wel tijd voor een geheel nieuw concept.

Om te weten aan welke voorwaarden die nieuwe technieken moeten voldoen, hebben we een door Probos een literatuurstudie uit laten voeren om de effecten van bosexploitatie op de bodem op een rij te zetten en antwoord te geven op de vraag welke druk machines mogen uitoefenen zonder dat de bodem schade ondervindt. De literatuurstudie is gefinancierd door diverse partijen uit de sector.

Via deze link is de literatuurstudie (in het Engels) te downloaden en door hier te klikken kunt u de Nederlandse samenvatting downloaden.

Als sector verder
Samen met de financiers van de studie en enkele andere betrokken partijen denken we verder na over oplossingen om de impact op de bosbodem sterk te beperken. Enerzijds zit dat in innovatie, maar er is zeker ook winst te halen door na de denken over hoe je een bosexploitatie voorbereidt en uitvoert. Daarnaast moet gezegd worden dat we de oude technieken niet afschrijven. Een bevriende aannemer heeft na uitgebreid overleg met ons inmiddels geïnvesteerd in een uitrijcombinatie met brede tracks, die in vergelijking met de standaardversie met extra brede banden, de druk per vierkante centimeter terugbrengt van 800 gram naar 300 gram. Die waarde van 300 gram is naar verwachting een waarde die bodemverdichting sterk reduceert.

Wordt vervolgd
De komende periode zullen we een aantal kennisvragen proberen te beantwoorden en zo veel mogelijk veldonderzoek doen om te leren van aangepaste werkmethodes en aangepast materieel. Het doel is om uiteindelijk tot een praktijkadvies te komen hoe hout geoogst kan worden met minimale impact op de bodem.